Podróże na języku: Owocem po mapie

Owocowa mapa świata

- po owocowym krążąc atlasie

Podczas jednych z zakupów w supermarkecie spojrzałam na stanowisko z owocami egzotycznymi. W tym okresie było ich stosunkowo wiele dostępnych na rynku. Patrząc na ich kształt, zastanawiając się nad smakiem tych, których jeszcze moje podniebienie nie poznało w mojej głowie powstało postanowienie: zamiast czekolady, której smak znam za dobrze, będę kupowała owoce których nie znam. Ciekawska natura człowieka okazuje się być silna. Owoców zasmakowałam, pochodzenie wielu jednak nadal było tajemnicą. Skąd tak naprawdę pochodzi kiwi? Co to jest physalis? Jak smakuje sharon? Kto i dlaczego uważa granaty za owoce święte? Ile gatunków banana jest, a ile spróbować można w Polsce? Na te i wiele innych pytań chce się poznać odpowiedź! Wiadomo, że owoce najlepiej smakują niepryskane chemią, zerwane prosto z drzewa, czy krzewu. Każdy, kto próbował maliny z lasu i tej dostępnej na bazarze z pewnością potwierdzi różnicę. Nabyłam kilka lat temu mango w supermarkecie, rozkroiłam i spróbowałam ale poczułam jedynie słodki smak chemii, a moje ręce lśniły pokryte nieznanym pyłem. Stwierdziłam, że jest ohydne i więcej do ust tego nie wezmę. Miałam wielkie szczęście spróbować mango, które dopiero co spadło z drzewa rosnącego na skraju dżungli i zmienić całkowicie zdanie na jego temat. Ten smak z przyjemnością wspominam do dziś. Wiele owoców nie jest w stanie dotrzeć do naszej granicy nawet z zastosowaniem ogromnej ilości konserwującej chemii jak na przykład mangostan. Wiele innych nie trafia do nas ponieważ ich zwożenie do Polski po prostu się nie opłaca. Poniżej chciałabym przedstawić znane i mniej znane owoce z najróżniejszych zakątków świata, których miałam szczęście skosztować. Kreśląc palcem po globusie, poznajmy skąd jakie owoce pochodzą.

Ananas

Ten soczysty owoc pochodzi z Ameryki Południowej. Został przedstawiony światu przez Krzysztofa Kolumba, kiedy sam poznał ananasa przybywszy na brzegi wyspy Gwadelupa w 1439 roku. Początkowo owoc uprawiano w Indiach, Afryce Południowej, na Jawie oraz Filipinach, w stosunkowo krótkim czasie znany był w większości krajów tropikalnych. Obecnie największe plantacje ananasa znajdują się w Chinach, Brazylii, Meksyku oraz na Hawajach i Filipinach. Ananas jest nie tylko bardzo smacznym afrodyzjakiem, ale także posiada znaczące wartości odżyewcze i lecznicze. Sok z ananasa działa orzeźwiająco, ale także zwalcza niestrawność, ból brzucha, kolkę, ponadto regeneruje i wzmacnia organizm, dostarczając mnóstwo witamin i skladników mineralnych. Szczególnie dużo zawiera witaminy C. Dodatkowym atutem owocu, jest jego niskoloryczność, co więcej zawiera enzymy i kwasy owocowe, które przyspieszają spalanie tłuszczu w organizmie. Właściwości ananasa od dawna wykorzystuje się w medycynie niekonwencjonalnej. Stosowany jest w leczeniu infekcji układu oddechowego. Ananas przyspiesza także gojenie się ran i złamań, podobno także pomaga w usunięciu pasożytów z układu pokarmowego. Ananasa da się także hodować także w domu, w doniczce, jako roślinę ozdobną. Wystarczy odcięta korona ananasa z odpowiednio przyciętym pióropuszem liści wsadzona do doniczki z ziemią.

Awokado

Gruszki smaczliwki rosną na drzewach z rodziny wawrzynowatych w tropikalnym i subtropikalnym klimacie Ameryki. Jak wykazały badania awokado pochodzi z południowego Meksyku i było już wykorzystywane 7000 lat p.n.e. Drzewo szybko rozpowszechniło się z Ameryki Północnej, przez Środkową, do Południowej - aż do Peru. Niektórzy owoce smaczliwki zaliczają do jagód, inni do pestkowców. Okres dojrzewania owoców trwa 6-8 miesięcy, co dla owoców stosunkowo długo. Awokado, poza subtelnie kremowym smakiem, nosi także mroczne oblicze. Liście, gałęzie, kora, a także pestki owoców są trujące dla zwierząt, a ich spożycie może doprowadzić do śmierci. Smaczliwka ceniona jest przede wszystkim w sztuce kulinarnej. Tłuszcze zawarte w roślinie są równie łatwo przyswajalne przez człowieka co masło. Mają wysoką zawartość tłuszczy nienasyconych, przez ich spożywanie zaleca się chorym na miażdżycę, nadciśnienie, czy jako alternatywa masła dla odchudzających się. Dla osób, które mają problem z wątrobą awokado też jest zbawienne, dzięki zwartej w owocach miedzi normalizuje funkcje enzymatyczne organu, co powoduje ustąpienie jej stłuszczenia. Skórka awokado także jest bardzo przydatna, poza wykorzystaniem jej przy zabiegach kosmetycznych, można sporządzić z niej napar, który pomaga w rozstrojach żołądkowo-jelitowych i odrobacza.

Potrawy z awokado: Tortilla z kurczakiem, Guacamole z pomidorem, Sushi - futomaki, uramaki i nigiri, Skrzydeka kurczaka z salsą z kukurydzy i awokado, Guacamole tradycyjne, Sałatka Cobb, Jajko sadzone z awokado

Banan

Owoc należy do rodzaju roślin z rodziny bananowatych, która obejmuje 80 gatunków. Tylko część owoców jest jadalna. Banany, które dostępne są na rynku należą do gatunku banana zwyczajnego, nazywanego inaczej właściwym, rajskim, czy też pizangiem, figą rajską, figą błogosławioną oraz muzą. Roślina powszechnie jest uprawiana w tropikalnym klimacie Azji, Afryki oraz Australii. Sama nazwa owoców, wywodzi się najprawdopodobniej z języka arabskiego, gdzie banan oznacza palec lub afrykańskiego języka wolof, gdzie od początku tym słowem określano roślinę. Banany jak większość owoców najchętniej spożywa się na surowo, jednakże w wielu krajach owoce się gotuje, smaży i piecze, czy ściera w celu uzyskania mąki bananowej. Owoce bananowca cenione są ze względu na duże wartości odżywcze. Zawierają bardzo dużą ilość potasu, który wpływa na obniżenie ciśnienia krwi i reguluje równowagę płynów w organizmie. Błonnik zawarty w owocach sprzyjają obniżeniu poziomu cholesterolu i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca. Banany zawierają także wiele magnezu, który wpływa na pracę mózgu, mięśni oraz budowę kości i zębów. Są doskonałym źródłem kwasu foliowego. Ponadto zawierają także kompleks witamin z grupy B, a także C, D, E i K. W niektórych krajach spożywa się także same kwiaty bananowca, liście drzewa pełnią często rolę talerzy oraz opakowań dla najróżniejszych potraw. Banany, aby przetrwały często bardzo długi czas transportu zrywa się jeszcze w postaci niedojrzałej i przechowuje w chłodniach, a do postaci dojrzałej doprowadza się po przez zastosowanie etylenu. Głównymi producentami bananów są Indie, Brazylia, Ekwador, Filipiny, Chiny, Kostaryka oraz Izrael. Banany w hinduizmie symbolicznie reprezentują boginie Lakszmi, Sakambhari i Wanadrugę. Francuzi nazwali owoce bananowca hormonami radości i urody życia - trochę w tym prawdy, bowiem wykryto w nich związki podobne do hormonów, poprawiające nastrój. Szczególnie skórka banana zawiera śladowe ilości serotoniny, norepinefryny oraz dopaminy. Każdy narażony na stresy oraz mający tendencję do pesymizmu powinien banany mieć na stałe w swojej codziennej diecie.

Potrawy z bananem: Smażone banany w cieście, Tajskie naleśniki bananowe, Ciasto bananowe, Kurczak z nadzieniem karaibskim, Pancakes z bananami i ananasem, Chleb bananowy, Banoffee pie, Peanut Banana Smoothie, Smoothie truskawkowo-bananowe

Borówka brusznica

Borówka brusznica, która nazywana jest także borówką czerwoną należy do powszechnie występującej w polskich lasach rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych. Roślinę najczęściej nazywa się po prostu borówką, w niektórych rejonach Polski bywa nazywana gogodą. Borówka brusznica występuje w umiarkowanej i chłodnej strefie całej półkuli północnej. Roślina przyjmuje postać krzewinki dorastającej do maksymalnie 25 cm wysokości, wyrastającej gęstymi kępkami. Owoce borówki wyrastają z kwiatostanu tworzącego grono, na krótkich szypułkach. Początkowo owoce przybierają kolor białokremowy, czerwienieją z upływem czasu. Mimo, że borówka czerwona nie należy do najsmaczniejszych, za sprawą swojego gorzko-kwaskowatego smaku, to jest wysoko cenioną rośliną leczniczą. Jest bogata w witaminy B1, B2, PP oraz witaminę C. Owoce borówki brusznicy regulują czynności trawienne, mają także działanie moczopędne, przeciwbiegunkoweoraz antyseptyczne. Borówka czerwona pomoże rozjaśnić plamy pigmentacyjne na skórze za sprawą arbutyny zawartej w liściach. Owoce brusznicy wykorzystywane są przy produkcji galaretek, czy dżemów. Galaretka borówkowa jest podstawą tradycyjnego angielskiego sosu Cumberland, który stanowi doskonały dodatek do dań z dziczyzny.

Borówka czarna

Na Mazowszu po prostu jagoda, Małopolska zwie owoc borówką. Nosi także wiele innych nazw zwyczajowych jak czarna jagoda, ciemna jagoda, leśna jagoda, modra jagoda, czernica, czy czernina. Rośnie w klimacie umiarkowanym oraz arktycznym w Azji, Europie oraz Ameryce Północnej. Krzewinka kwitnie od kwietnia do czerwca. Od momentu zapylenia kwiatu przez owady do osiągnięcia pełnej dojrzałości przez owoc mija zaledwie dwa miesiące. Borówka czarna jest wskaźnikiem kwaśnych gleb - jest wyjątkowo kwasolubna. Owoce zawierają dużo witaminy C oraz B1, ponadto kwas cytrynowy, jabłkowy oraz bursztynowy, pektyny i karotenoidy. Świeże owoce mają działanie rozluźniające przy zaparciach i jednocześnie są przeciwbiegunkowe. Suszone owoce, ponad wspomniane, działają antyseptycznie i przeciwgorączkowo. Liście odnajdują zastosowanie jako środek pomocniczy przy leczeniu cukrzycy, czy w stanach zapalnych układu moczowego i przewodu pokarmowego. Ponadto, spożywanie jagód wzmacnia wzrok - poprawia ostrość widzenia, szczególnie po zmroku. Jak twierdzą brytyjscy naukowcy, jagody zabezpieczają przed pylicą, dlatego wskazane są w diecie górników, młynarzy, czy kominiarzy. Jeżeli chodzi o sztukę kulinarną, sok z czarnych borówek służy do barwienia win, a z samych owoców wytwarza się konfitury, farsz do pierogów, czy też dodatek do gofrów, naleśników i wielu innych deserów.

Cherymoja

Czerymoja należy do gatunku drzewa -Flaszowca peruwiańskiego. Pochodzi z Ameryki PołudniowejPeru. Obecnie roślina uprawiana jest nie tylko w Ameryce Południowej, ale także w innych tropikalnych częściach globu, tj. w Afryce Zachodniej, na Jawie oraz całkiem blisko naszej szerokości geograficznej - na Południu Hiszpanii w Andaluzji oraz rejonie Kalabrii we Włoszech.Owoce rośliny są mięsiste i osiągają do 12 cm średnicy. Owoc tak naprawdę, złożony jest ze zrośniętych ze sobą mniejszych owoców, co tłumaczy ogromną ilość zawartych w nim pestek. Osiąga wagę nawet do 4 kg. Cherymoja smakiem przypomina bitą śmietanę, albo budyń śmietankowy - stąd na bazarze, gdzie zakupiłam owoc, sprzedawany był pod nazwa budyniowiec. Czerymoja poza tym, że jest pyszna, jest także bardzo zdrowa, w 100 gramach owocu zaspokoimy dzienne zapotrzebowanie na witaminę C oraz B6. Według znanego pisarza Marka Twaina cherimoya jest najsmaczniejszym owocem znanym na świecie. W Polsce jest trudna do zdobycia, ze względu na dosyć delikatną skórkę. Jednakże, jeżeli tylko natkniecie się na nią - koniecznie zakupcie i spróbujcie.

z Andów, za ojczyznę owocu, uważa się

Cytryna

Owoc stanowi najbardziej znanego przedstawiciela rodziny rurowatych. Jej ojczyzną są Południowo-

Wschodnie Chiny, współcześnie jednak nie znajdziemy jej w stanie dzikim, a nawet na terenie, z którego pochodzi. Cytryna powstała jak wiele znanych nam dzisiaj cytrusów z krzyżówki - w tym przypadku ze skrzyżowania limy i cytrona. Do Europy została sprowadzona w okresie Średniowiecza. Z ojczystej ziemi cytryna została sprowadzona do Mezopotamii, stamtąd, przez Arabów wzięta pod uprawę na terenie Palestyny i Egiptu - a podczas wypraw krzyżowych poznali ją Europejczycy. Owoce cytryny zawierają bardzo dużo witaminy C oraz B1, a także kwasu cytrynowego. Nie każdy o tym wie, ale cytryn zrywa się w stanie niedojrzałym, ponieważ ich transport często jest długotrwały, przed sprzedaż poddaje się je sztucznemu dojrzewaniu za pomocą etenu. Obecnie największe plantacje cytryny znajdują się w USA, w Meksyku, Grecji, Hiszpanii i we Włoszech. Często cytryny, ze względu na swoją urok sadzi się w ogrodach, parkach w krajach o ciepłym klimacie lub też traktuje się ją jako roślinę pokojową. Cytrynę można wyhodować nawet z cytryny zakupionej w najbliższym sklepie. Od 1720 roku cytryna stała się największym przyjacielem marynarza - wtedy bowiem odkryto jej moc leczniczą w walce ze szkorbutem. Od 1795 roku we flocie angielskiej wprowadzono obowiązkową dawkę dzienną soku z cytryny (30 g), która skutecznie rozwiązała problem szkorbutu wśród odbywających długie rejsy marynarzy. Wiele osób skrapia ryby sokiem z cytryny, bowiem powoduje on zanik nieprzyjemnego zapachu ryb - jony H+ kwasu cytrynowego łączą się z trimetyloaminą, która jest odpowiedzialna za ten zapach, w wyniku reakcji powstaje nielotna sól. Francja docenia cytrynę - w miejscowości Mentona co roku, pod koniec zimy obchodzone jest jej święto.

Potrawy z cytryną: Ciasto cytrusowe. Lemon Drizzle Cake

Czereśnie

Czereśnie rosły w Europie już w czasach prehistorycznych. Jej rodzime regiony to oprócz Europy, także Azja Zachodnia i Kaukaz. W Polsce także można ją spotkać dziko rosnącą - charakteryzuje się małymi, niemalże czarnymi owocami z charakterystyczną goryczką w smaku i niewielką ilością miąższu w stosunku do pestki. Odmiany uprawiane znacznie się różnią od dzikich, które potrafią być niezwykle słodkie i osiągać wielkość nawet śliwki. Drzewo było cenione już w Starożytności. Drzewa są zaliczane do długowiecznych dożywają nawet stu lat, a co roku z jednego drzewa można pozyskać do 300 kg owoców. Czereśnie są bardzo zdrowe i powinny gościć w naszym menu jak tylko pojawi się na nie sezon. Są niezwykle bogate w potas, żelazo, fosfor i wapń. Zawierają również mnóstwo witamin - C, A, PP oraz pełną paletę witamin z grupy B. Świetnie nadają się dla osób będących na diecie, regulują pracę przewodu pokarmowego, a także odkwaszają organizm. Ponadto, dowiedziono, że czereśnie mają działanie detoksykacyjne dla krwi. Pozytywnie wpływają na wygląd skór, a także jej zapach. Owoce podnoszą odporność organizmu, przez co wpływają pozytywnie także na nasz stan ducha. Drzewa czereśni są cenne nie tylko ze względu na swoje owoce. Napar z szypułek działa lekko pobudzająco i reguluje gospodarkę trawienną. Żywica wyciekająca z pnia, rozpuszczona w winie jest świetnym sposobem na walkę z nieżytem gardła. Polska nazwa owocu wywodzi się od nazwy łacińskiej xerasa. Istnieje blisko pół tysiąca odmian czereśni - od niemalże czarnych, po jasnożółte. Różnią się kolorem, wielkością, zawartością cukru, miąższem i smakiem. Jest w czym wybierać, zatem próbujmy każdego rodzaju, jaki nam wpadnie w ręce.

Daktyle

Daktyle rosną na palmach, zasięg uprawy drzew obejmuje południowo-zachodnią Azję, północną Afrykę południe USA. Na próżno szukać dziko rosnącej palmy, bowiem w tym stanie nie występuje. Owoce daktylowca tworzą jagody koloru żółto-czerwonego. Pozostają na drzewie do wyschnięcia. Co jest bardzo interesujące, to fakt, że proces suszenia nie powoduje dużych zmian jeśli chodzi o wartości odżywcze owocu. Są doskonałym źródłem przeciwutleniaczy.Drzewo może wydawać owoce przez około 80 lat, wydając na świat do 300 kg owoców. Wyróżnia się trzy rodzaje daktyli, twarde, miękkie i półtwarde - w zależności od swojej struktury mają swoje zastosowanie. Palma daktylowa służy człowiekowi już od około 6 tysięcy lat. Z daktyli produkuje się mąkę, paszę dla zwierząt, wino i wódkę palmową. Samo drzewo często służy jako materiał budowlany. Od XIX wieku palmy daktylowe często trzyma się w domach, jako rośliny doniczkowe, które przy sprzyjających warunkach można wyhodować z pestki, która kiełkuje przez około pół roku. W krajach o cieplejszym klimacie są modnym drzewem ogrodowym.

Figa

Figowiec pospolity jest gatunkiem drzewa należącym do rodziny morwowatych. Rodzinny obszar występowania rośliny położony jest na terenie Afryki Północnej, części Środkowego Wschodu, a także Francji oraz Hiszpanii, Grecji i we Włoszech. Obecnie, może także rośnie dziko w Makronezji, Australii, USA, Ekwadorze i niektóych krajach Europy. Drzewa osiągają wysokość do 15 metrów, posiada kwiatostany żeńskie i męskie. Figowiec wydaje na świat owocostan rzekomy - owocostany orzeszkowe, zawierające liczne orzeszki, postałe w wyniku rozrośnięcia osi kwiatostanu tworzącym osadki owocostanowe, które nazywamy figami. Powstają one na drzewach żeńskich, owoce powstałe na drzewach męskich są niejadalne. Obecnie w uprawie są dwie grupy odmian: dalmatyńskie, które nie wymagają zapylenia oraz smyrneńskie, wymagające zapylenia naturalnego przez jeden z gatunków os. Figowce uprawia się już od epoki brązu. W Biblii figowiec pospolity wymieniony jest aż 70 razy, co tylko podkreśla, jak ważnym owocem był w tym okresie. Świeże figi zawierają do 25% glukozy i fruktozy, do 4% pektyny i aż do 7% celulozy. Owoce figi są bardzo bogate w sole mineralnie - szczególnie potas, wapń, magnez i fosfor oraz witaminy C, z grupy B, a także karoten. Fioletowe figi spożywa się na surowo, jasnozielone najczęściej się suszy i prasuje, pod tą postacią bakalii możemy je najczęściej spotkać w handlu. Figi mają właściwości przeciwnowotworowe. W krajach południowych zaleca się spożywanie fig przy schorzeniach sercowo-naczyniowych i niedokrwistości. Jeżeli chodzi o kulinaria, przetwarza się je na różnego rodzaju konfitury, dżemy, czy także wino figowe.

Owoce Goji

Jagody goji uznaje się za jedno z najzdrowszych owoców na świecie. Są wyjątkowo odżywcze, zawierają cały szereg witamin (bardzo wysoką zawartość witaminy C), minerałów oraz antyoksydantów. Owoce goji są cenionym lekiem w medycynie Wschodu. Opóźniają procesy starzenia, wpływają na odporność, poprawiają procesy trawienia, regulują pracę serca i ciśnienie krwi. wzmacniają mięśnie, kości oraz poprawiają ostrość widzenia. Owoce goji pochodzą z południowo-wschodniej Europy i Azji, uprawiane są na południu Chin.

Gruszka

Grusza jest niewielkim drzewem i należy do rodziny różowatych. Początkowo cały rodzaj występował w strefie umiarkowanej Eurazji nie sięgał jednak tak daleko na północ jak jabłoń, gdyż wymagania cieplne gruszy są wyższe. Gatunki gruszy łatwo się ze sobą krzyżują, przez co tworzą się nowe podgatunki, z uwagi na ten fakt systematyka rośliny jest bardzo zawiła. Istnieje kilka tysięcy odmian uprawnych gruszy, które dzieli się na grusze zachodnie (europejskie) i wschodnie (azjatyckie). Grusze rosną pojedynczo lub w skupiskach - nie ma od tego reguły. Na Kaukazie tworzą gęste lasy.

Owoce, zwane gruszkami stanowią jedne z najsłodszych owoców. Są dobrym źródłem potasu, błonnika, żelaza oraz witamin C,A, E i z grupy B. Ponadto zawiera dużo antyoksydantów, wzmacnia odporność, dodaje energii i poprawia wygląd skóry. Gruszki wykazują działanie moczopędne, pomagają regulować ciśnienie krwi oraz obniżają poziom złego cholesterolu. Gruszki są wskazane w przypadku zaparć - dzięki dużej zawartości błonnika. Co ciekawe - gruszki rzadko wywołują alergie.

Gruszka chińska - Nashi

Owoc pochodzi z Azji Wschodniej, ale rośnie także w Nowej Zelandii, Australii, Chile oraz na Tajwanie. Kwitnie na drzewie owocowym z gatunku z rodziny różowatych. Nashi jada się najczęściej na surowo, są cenione ze względu na swój niezwykle soczysty miąższ, który po wcześniejszym schłodzeniu przynosi orzeźwienie w najgorsze upały. W smaku przypominają skrzyżowanie jabłka i gruszy. Miąższ gruszki chińskiej jest chrupiący i podobnie do gruszki ziarnisty - stąd alternatywna nazwa owocu: gruszka piaskowa. Owoce często służą do produkcji marmolady i różnych sałatek. Jeżeli chodzi o uprawę nashi, najpopularniejszą odmianą hodowlaną jest Chojuro. Owoce dostępne w polskich supermarketach, często pokryte są styropianową siatką ochronną, dlatego zaskakujący może się wydać fakt, że dobrze przechowywane nashi może wytrzymać nawet pół roku. Gruszka piaskowa jest bogata w błonnik, witaminę C, przeciwutleniacze oraz potas - spożywanie jej wyjdzie nam z pewnością na zdrowie.

Granat

Owoc granatu stanowi jedną z najstarszych roślin hodowlanych Bliskiego Wschodu. Najstarsze wzmianki o uprawie pochodzą z Sumeru sprzed ponad 3000 lat p.n.e. Szacuje się, że uprawiano go już 5 tysięcy lat p.n.e. W starożytnej Grecji i Egipcie roślinę tę czczono jako świętą. Starożytna medycyna Chin traktowała sok z granatu za "skoncentrowane życie" i symbol długowieczności. Ze względu na dużą ilość nasion granat stał się symbolem płodności, a jego urokliwy kwiat granatowca uznawany był za symbol miłości. Po dziś dzień w Grecji panuje zwyczaj, że nowożeńcom rzucany jest na podłogę owoc granatu i zostaje on rozgnieciony na poczet szczęścia, dobrobytu i płodności. Granat ma istotne znaczenie w największych światowych religiach, znalazł wzmianki o sobie w świętych księgach Biblii, czy Torze. Jeżeli chodzi o pochodzenie granatu, to ziemia matczyna owocu usytuowana jest w Persji i Mezopotamii. Od wieków granatowiec uprawiany był w Indiach i na Kaukazie. Do Europy wieść o nich przybyła za sprawą baśni i legend z Dalekiego Wschodu. Do Syrii, Grecji i Hiszpanii, gdzie dziś również hodowany jest płodne drzewo, owoce dopłynęły dzięki kupcom fenickim. W Cesarstwie Rzymskim krzewy granatowca zdobiły ogrody najbogatszych i były serwowane podczas biesiad. W średniowieczu owoce granatu odkryto ponownie, za sprawą Arabów, którzy sprowadzili je na nowo do Hiszpanii. Hiszpanie pokochali owoc, miasto Grenada jest najlepszym przykładem - to własnie od nazwy owocu pochodzi jego nazwa.

Grejpfrut

Owoc pochodzi, jak wszystkie cytrusy, z rodziny wiecznie zielonych drzew z rodziny rurowatych. Grejpfruty prawdopodobnie pochodzą ze skrzyżowania pomarańczy olbrzymiej, czyli pomelo wywodzącego się z Archipelagu Malajskiego z pomarańczą chińską, która z kolei jest krzyżówką wspomnianego pomelo z mandarynkami.W XVII wieku kapitan James Shaddock sprowadził i zadomowił grejpfruty na wyspie Barbados i od tego czasu to Karaiby stały się głównym obszarem uprawy tych owoców. Obecnie zasięg uprawy poszerzył się o wiele krajów o klimacie podzwrotnikowym m.in. stany jak Kalifornia, czy Floryda. Grejprfruta nie wszędzie uważa się za smaczny owoc, podczas gdy w Europie i Ameryce, często budzi zachwyt, szczególnie wśród dbających o linie kobiet, to w Azji uważa się go za niejadalny. Rzeczywiści, w Chinach widziałam mnóstwo rosnących drzew grapefruita, których owoców nikt nie ruszał. Grejpfrut ma odmianę czerwoną i żółtą, a z jego soku często produkuje się napoje orzeźwiające. Sam owoc zawiera 90% wody, ponadto cukier, witaminy z grupy B, a także E, P oraz dużą ilość witaminy C. Korzystnie wpływa na pracę jelit - stąd, jak wcześniej wspomniałam lubiany jest przez kobiety na diecie. Wszystko za sprawą narynginy, która warunkuje gorzki smak owocu, związek działa na organizm lekko przeczyszczająco i wspomaga przemianę materii. Sok z grapefruita przyczynia się także do wzrostu stężenia leku w organizmie, dzięki temu znalazł uznanie w medycynie.

Jackfruit

Owoc rośnie na drzewie bochenkowym, wywodzi się z rodziny morwowatych. Drzewa rosną naturalnie w Azji Południowej i Południowo-wschodniej, a także w Afryce. Najprawdopodobniej oryginalnie pochodzi z lasów deszczowych w południowo-zachodnich Indiach, gdzie obecnie znajdują się stany Kerala, Karnataka i część stanu Maharashtra. Owoce dżakfruta potrafią osiągnąć gigantyczną wielkość 90 cm i wagę do 30 kg. Sprawia to, że są największymi rosnącymi na drzewie owocami na świecie. Owoce można spożywać na surowo i po obróbce termicznej. Miąższ owocu jest soczysty, najczęściej ciemno-żółty o intensywnie upajającym zapachu. Jest przysmakiem makaków indyjskich. Jeżeli chodzi o ludzi, zdania odnośnie smaku są podzielone, wielu owoc uwielbia, jednakże spora grupa równie bardzo go nie lubi. Obecnie uprawy jackfruita możemy odnaleźć w Indiach, Bangladeszu, Nepalu, na Sri Lance, w Wietnamie, Tajlandii, Malezji, Indonezji oraz na Filipinach. Jeżeli chodzi o kontynent afrykański - jackfruit występuje w Kamerunie, Ugandzie, Tanzanii i na Mauritiusie. Możemy drzewo odnaleźć także w rejonie Karaibów i w Brazylii. W Indiach owoc wykorzystywany jest w szeroko pojętej sztuce kulinarnej. Jeżeli chodzi o Europę - na próżno szukać owocu po pólkach sklepowych - przeznaczone są głównie na rynek lokalny.

Jeżyny

Jeżyna fałdowana, bo tak brzmi jej oficjalna nazwa, należy do rodziny różowatych i pochodzi z Europy. W Polsce jest to roślina powszechnie spotykana na całym niż oraz niższych partiach górskich. Jeżyny uznawane są za jedne z najdzrowszych owoców dostępnych w sezonie letnim. Swoim wyglądem przypominają maliny. Prawdą jest, że posiadają wiele właściwości zdrowotnych. Owoce zawierają silne antyoksydanty, a także sa bogatym źródłem błonnika, zmniejszają ryzyko chorób serca, przyspieszają przemianę materii, są częstym składnikiem diety antynowotworowej oraz odchudzającej. W medycynie ludowej sok z owoców jeżyny stosowano przy przeziebieniach, zwalczenia drobnych infekcji, czy także dla wzmocnienia organizmu. Napar z liści jeżyny podawano przy problemach z biegunką, jak równiez przy stanach gorączkowych, czy grypie. Jeżyny wspomagają również pracę układu krążenia, dzięki zawartości antocyjanów, bardzo dużej zawartości witaminy C oraz wcześniej wspomnianego błonnika. Ponadto roślina zawiera szereg wielu innych witamin takich jak witamina B6, E, A oraz K, jak również tiamina, ryboflawina oraz niacyna, a także kwas foliowy. Nic dziwnego, że jeżyna należy do najstarszych roślin leczniczych. Jednakże owoce nie są wyłacznie cenione ze względu na walory zdrowotne. Jeżyny znajdują szerokie zastosowanie w gastronomii, stanowią składnik ciast, kremów, lodów, a także dżemów, kompotów, kisieli i galaretek. Wysoko cenione są nalewki oraz wina na bazie owoców jeżyny.

Jujuba

Jujuba pospolita, inaczej zwana też głożyną należy do gatunku krzewu lub niewielkiego drzewa z rodziny szakłakowatych, które rosną głównie w klimacie zwrotnikowym i międzyzwrotnikowym. Głożyna naturalne występuje w Chinach i Indiach, ale można ją również spotkać w południowej części Europy. Owoce jujuby zwane są często chińskimi, koreańskimi, czy też indyjskimi daktylami. Są drobne i najczęściej podłużne o czerwonej barwie. Ich długość osiąga około 2,5 cm. Zbiór owoców przypada na późną jesień i zimę, kiedy na drzewie już nie ma liści. W smaku przypominają jabłka, nawet w stanie ususzonym. Chociaż w Polsce mało kto o nich słyszał owoce były znane i cenione już w III wieku p.n.e. Z głożyny wyrabiano wino, a także przechowywano w solance, czy też marynowano. Do dzisiaj z pasty pozyskanej z owoców jujuby wyrabia się nadzienie do tradycyjnych chińskich ryżowych pierożków zanzgi, które przyrządza się z okazji Święta Smoczych Łodzi. Czerwony kolor owoców uznawany jest za szczęśliwy. Ze względu na właściwości wzamacniające podawane są da wzmocnienia odporności osobom delikatnym i wrażliwym zdrowiu. W Chinach z owoców głożyny przygotowuje się nalewki, syropy, czy dodaje do herbaty. W stanie ususzonym traktuje się jako smakołyk do przegryzienia w wielu miejscach w Azji, ale także na Bliskich Wschodzie, czy Afryce. Niewątpliwie jest to owoc, na który warto zwrócić większą uwagę.

Kaki

Owoce figi kaki, rosną na drzewie zwanym popularnie hurma, a także hebanek, czy też persymona, które rosną w strefie międzyzwrotnikowej. Kaki jest rośliną hodowaną od wielu wieków w Chinach i Japonii, skąd pochodzą. Owoce cenione są ze względu na swój słodki smak, a także bogactwo składników mineralnych. Nie wszystkie owoce hurmy są jednak jadalne, w pełni jadalne są odmiany hurmy japońskiej zwanej także sziszi. Wyróżnia się kilka odmian, które wyróżnia się od miejsca pochodzenia. Znany owoc szarona pochodzi z Izraela, daktylo-śliwa z Azji, persymona zaś ze Stanów Zjednoczonych. Hebanowiec wschodni nadaje się idealnie na roślinę doniczkową o soczyście zielonych liściach- rośnie do rozmiarów niewielkiego drzewa, przy odpowiednim nasłonecznieniu.

Karambola

Oskomian pospolity, bo tak brzmi oficjalna nazwa drzewa tropikalnego, na którym rosną owoce należy do rodziny szczawikowatych. Karambola pochodzi z Malezji oraz Indonezji na wyspie Jawa. Oskomian można obecnie także spotkać także w Afryce - Ghanie, a także Polinezji Francuskiej, Brazylii, Gujanie i na Florydzie oraz Hawajach, gdzie jest uprawiany. Starfruit w formie dojrzałej przybiera kolor żółty, owoce przeznaczone do dłuższego transportu zbierane są jednak przed osiągnięciem dojrzałości - wtedy często możemy je spotkać tak jak na zdjęciu w kolorze zielonym. Owoce karamboli mają słodko-kwaśny smak. Mają bardzo rześki chrupiący miąższ bez włókien i można je konsumować w stanie surowym razem ze skórką. Długo zachowują świeżość - można je przechowywać aż do trzech tygodni. Pojawiają się w Polsce w okresie od jesieni do wiosny - jednakże nie zdobyły w naszym kraju większej popularności. Starfruit często stanowi dodatek do różnego rodzaju sałatek, surówek, a także mięs lub ryb. Owoce bardziej kwaśne przeznaczane są często na marynaty, sosy, dżemy, a nawet winy. Skórki owoców czasami się suszy, czy kandyzuje.

Kiwi

Kiwi to zwyczajowa nazwa owoców pnącza aktinidii chińskiej, oraz aktinidii smakowitej. Drzewiaste pnącze rośnie w klimacie umiarkowanym. Zarówno aktinidia chińska, jak i smakowita pochodzi z Chin. Obecnie agrest chiński, jak się nazywa owoce pnącza, uprawiany jest w wielu rejonach świata, bywa rzadko, ale jednak także hodowana w Polsce. Największe plantacje owoców w czasach obecny chnie są zlokalizowane w Chinach, a w Nowej Zelandii. Pnącza aktinidii w warunkach sprzyjających rosną niezwykle szybko. Prawie wszystkie dostępne na rynku owoce kiwi należą do kilku odmian uprawnych aktinidii smakowitej. Najpopularniejsze to: Hayward, Chico i Saanichton 12. Co ciekawe, owoce wymienionych odmian są praktycznie nie do odróżnienia. Powszechnie wiadomo, że jagody aktinidii zawierają bardzo dużo witaminy C, która dodatkowo ulega niewielkiemu rozkładowi podczas obróbki termicznej do przetworów. Spożycie kiwi zalecane jest szczególnie podczas osłabienia wiosennego, grypy, czy przeziębienia. W Brazylii, co roku obchodzi się święto kiwi zwane Fenakiwi.

Kokos

Kokos właściwy, podobnie jak winodań wachlarzowata należy do rodziny arekowatych. Nazwa palmy w sanskrycie oznacza drzewo, które zaspokaja wszystkie potrzeby życia, natomiast w języku malajskim - drzewo o tysiącu zastosowań. Obie nazwy najlepiej charakteryzują drzewo - wszystkie części palmy kokosowej są użyteczne. Z jednego drzewa można uzyskać do 75 orzechów kokosa rocznie, co sprawia, że jest bardzo ekonomiczną rośliną w uprawie. Pierwotne pochodzenie palmy kokosowej nie jest do końca wyjaśnione. Pochodzi z południowo-wschodniej Azji lub z północno-zachodniej Ameryki Południowej. Najstarsze odnalezione skamieniałości pochodzą z Radżastanu w Indiach. Obecnie jest najczęściej spotykaną palmą, rosnąca wzdłuż wszystkich morskich linii brzegowych tropików. Owoce kokosu zawierają dużo nasyconych kwasów tłuszczowych, cukrów, żelaza, witaminy C oraz potasu. Kokos kulturze Indii są wykorzystywane podczas niektórych rytuałów. Kokos ma ogromne zastosowanie w kulinariach, kosmetyce, czy budownictwie i meblarstwie. Jeżeli chodzi sztukę kucharską, miąższ owoców jadany jest na surowo lub ścierany na wiórki. Woda kokosowa - czyli przezroczysty płyn młodych orzechów stanowi świetny napój chłodzący i izotoniczny (zawiera dużo elektrolitów). Dojrzałe owoce zawierają znacznie mniej płynu. Woda orzecha jest zbliżona do osocza krwi, w awaryjnych przypadkach używana jest jako dożylne uwodnienie płynne, jest bogata w potas, wapń i chlorki. Mleko palmowe zawiera około 17 % tłuszczu, powstaje z przetartego miąższy z gorącą wodą lub gorącym mlekiem, który bogato używany jest w kuchni tajskiej i indyjskiej. Z soku z naciętych kwiatostanów orzecha kokosowego wytwarza się wino kokosowe zwane kallu w Indiach, czy tuba na Filipinach. Szczytowy pąk kłodziny jest sercem palmy - jest to białawy pęd o długości 30 - 40 cm, bez niego roślina ginie - mimo to jest przysmakiem znajdującym się w tzw. sałatce milionera - na szczęście rzadkim przysmakiem.

Kumkwat

Nazwa owocu, pochodzi z języka kantońskiego, gdzie kam oznacza złoto, kwat zaś pomarańczę. Kumwat jest niewielkim krzewem wywodzącym się z Chin. W XIX wieku do Europy sprowadził krzew szkot, Robert Fortune. Poza Chinami i wieloma krajami azjatyckimi obecnie kumkwata uprawia się także w obu Amerykach, a także nad Morzem Śródziemnym, głównie na Korfu, w Grecji. Obok na zdjęciu krzew kumkwata rosnący we Włoszech. Jeżeli chodzi o wykorzystanie w sztuce kulinarnej, jak niewiele cytrusów kumkwaty można spożywać surowo w całości ze skórką, która jest bardzo cienka. Kumkwaty często wykorzystywane są do zdobienia deserów. Często pełnią rolę roślin ozdobnych - co nie dziwi, krzewy są wyjątkowo urodziwe.

Liczi chińskie

Śliwka chińska jest drzewem tropikalnym z rodziny mydleńcowatych. Uprawiana jest w krajach o ciepłym klimacie w Azji Południowowschodniej, Indiach, południowej Japonii, wschodniej Australii i Oceanii oraz południowej Afryce oraz w USA - na Florydzie i Hawajach. Pochodzi z rejon Kambodży, Wietnamu i Filipin. Bliźniarka smaczna, jak także określa się liczi, uprawiana jest w Chinach już od ponad 2000 lat. Owoce są zbierane dopiero jak w pełni dojrzeją, są nietrwałe i w warunkach temperatury pokojowej psują już się na 2-3 dzień. Z tego powodu wymagają szybkiego transportu. Owoce liczi chętnie spożywa się w stanie surowym - mają słodki orzeźwiający smak i są soczyste. Dodaje się je do sałatek owocowych, czy podaje z likierem, śmietaną i lodami. W sztuce kulinarnej wykorzystuje się je do przygotowania kompotów oraz syropów. Liczi można zamrażać, w chłodniach potrafią przetrwać nawet do 10 tygodni. W Chinach suszy się je w podobny sposób, co rodzynki. Czasami bywają suszone w całości - nazywa się je wtedy orzeszkami liczi. Owoce zawierają witaminę, solę mineralne oraz kwas jabłkowy.

Potrawy z liczi: Kaczka w czerwonym curry

Limonka

Ten przyjemnie pachnący i orzeźwiający owoc - tak jak każdy cytrus należy do rodziny rurowatych. Prawdopodobnie pochodzi z Azji południowo - wschodniej. Drzewo limonki rośnie do 5 metrów i powszechnie występuje w regionach tropikalnych i subtropikalnych. Największymi producentami owocu zwanego także limetką, limą, limoną i limetą kwaśną są Indie, Meksyk, Argentyna oraz Brazylia. Drzewa owocowe chętnie uprawiane także są na Antylach, wyspach Bahama, Florydzie, czy w Egipcie. W co cieplejszych rejonach Europy można również napotkać pięknie rozgałęziony krzew lub drzewo limetki. Owoce bogate są w witaminę C - zawierają jej więcej niż same cytryny, wapń, potas i fosfor. Powód mniejszej popularności limonki od cytryny tkwi w tym, że ich skórka jest cienka i delikatna, przez co jej trwałość jest znacznie mniejsza. W gospodarstwach w krajach o cieplejszym klimacie znacznie częściej można spotkać owoce limetki, z których sporządza się olejki eteryczne i popularny kwasek cytrynowy. Ponadto, często wytwarza się z nich soki i napoje orzeźwiające, a w tym popularne mojito.

Malina

Malina właściwa należy do rodziny różowatych. Roślina w stanie dzikim występuje w części Azji, a także niemalże całej Europie, poza Portugalią i z wiadomych powodów - Islandią. Polska stanowi jednego z największych producentów owoców. Malinowy krzew może osiągnąć nawet 2 metry wysokości. Charakterystyczne dla malin poza samymi owocami są wydłużone pędy w kształcie rózgi, bogato pokryte kolcami. Kolory owoców maliny mienią się od żółtego po ciemnopurpurowy, najpopularniejszym odcieniem jest jednak czerwień. Krzewy w stanie dzikim można spotkać w lasach, zaroślach i zboczach. Mimo, że malina jest dosyć powszechna, ma duże wymagania glebowe i preferuje stanowiska ocienione. Już od średniowiecza malina jest uprawiana jako krzew owocowy. Owoce maliny są niezwykle smaczne i pachnące - najchętniej spożywane są na surowo, ale także sporządza się z nich soki, dżemy, czy różnego rodzaju konfitury. Bywa, że maliny wywołują u niektórych ludzi uczulenie, a ze względu na zawarte związki purynowe, powinni ich unikać chorzy na zapalenie nerek. Maliny są bogate w cukry, olejki eteryczne, pektyny, kwasy organiczne oraz szereg witamin E,B1,B2,B6 oraz dużo witaminy C. Wykazują działanie napotne i wzmacniające ze względu na dużą ilość witamin. Ponadto działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i poprawiają przemianę materii. Bardzo zdrowe są także liście maliny, wraz z owocami - ususzone, znajdują zastosowanie w leczeniu stanów gorączkowych. Niegdyś odwar z liściu służył do farbowania włosów na czarno.

Mandarynka

Ten uroczy owoc z rodziny rurowatych najprawdopodobniej pochodzi z Azji Południowej. Obecnie, mandarynka jest uprawiana w wielu rejonach świata o klimacie tropikalnym oraz subtropikalnym. Owoce mandarynki są bardzo lubiane i smaczne, w zależności od odmiany są słodkie lub słodkokwaskowate. Co ciekawe, dziko rosnące drzewka, wydzielają nieprzyjemny zapach i zawierają bardzo dużo pestek. Z owoców rurowatych są najłatwiejsze w obieraniu - gdyż skórka najczęściej lekko odchodzi od miąższu. Najpopularniejsze odmiany mandarynek to klementynka, która jest mieszańcem z pomarańczą gorzką, jej owoce są słodkie oraz tangelo - krzyżówka z grejpfrutem o bardzo słodkich, ale o gorzkim smaku soczystych owocach. Możemy także znaleźć mandarynki bezpestkowe pochodzące z licznych kultywatorów. Głównymi eksporterami mandarynek są Japonia, Brazylia, Dekan, a także rejon Morza Śródziemnego i południe Stanów Zjednoczonych. W Europie mandarynka pojawiła się dosyć późno, bo dopiero na początku XIX wieku. Jej nazwa wzięła się od wyspy Mandara, która dzisiaj nazywa się Mauritiusem. Mandarynki głównie spożywa się na surowo, ale także wykonuje się z nich dżemy, czy kompoty. Owoce zawierają dużo witaminy C, a także witaminę A, ponadto kwas foliowy, potas, wapń, fosfor, magnez, sód, żelazo oraz cynk. Z liści mandarynki pozyskuje się olejek eteryczny znajdujący zastosowanie w przemyśle spożywczym oraz kosmetycznym.

Mangostan

Mangostan stanowi gatunek drzewa należący do rodziny kluzjowatych. Mimo, że roślina jest wyjątkowo egzotyczna w Polsce, to nadaliśmy jej wiele nazw: garcynia, smaczelina, żółtopla, żółciecz. Owoce mangostanu są okrągłymi jagodami o grubej, najczęściej ciemnofioletowej skórze. Ich miąższ zawiera kilka nasion od 6 do 8. Jest biały i soczysty. Mangostan uznawany jest za jednej z najsmaczniejszych owoców tropikalnych, jednakże jest trudny do przechowywania i transportu. W stanie świeżym owoce można przechowywać zaledwie kilka dni. Jednocześnie jest to roślina trudna w rozmnażaniu. Plantacje zlokalizowane są głównie w Azji południowo-wschodniej. Przez

wielu Azjatów mangostan uznawany jest za cenny i święty owoc. Według starożytnej legendy, Budda spróbował owocu podczas przemierzania tropikalnych dżungli, a po dobroczynnym wpływie jako odczuł po jego spożyciu pobłogosławił go i podarował mangostan ludziom jako dar niebios. Smaczelina jest wyjątkowo bogata w antyoksydanty, uznana jest za jedno z najbogatszych jego źródeł. Zapobiega starzeniu się ciała, a także wzmacnia odporność - zawiera bowiem dużą ilość witaminy C. Tradycyjna medycyna azjatycka wykorzystywała mangostan przy najróżniejszych problemach zdrowotnych. Wysuszona skóra owoców była lekarstwem na problemy skórne, ekstrakt z owoców redukował gorączkę, był stosowany także przy kłopotach żołądkowych. Z tłuszczu wytłaczanego z nasion produkuje się do dzisiaj mydło. Bez wątpienia mangostan zasługuje na wiele uwagi - nie tylko ze względu na smak, ale także właściwości lecznicze.

Marakuja

Marakuja należy do rodziny męczennicowatych o pochodzi z Ameryki Południowej. Do największych producentów owocu należy Kolumbia, Ekwador, Brazylia i Peru. Uprawa rośliny rozprzestrzeniła się w Nowej Zelandii, Afryce, a także na Hawajach. Powszechnie jest uprawiana także w wielu krajach tropikalnych. Oficjalna polska nazwa rośliny to męczennica jadalna, z łacińskiego passiflora, która została nadana owocu za sprawą kolonizatorów, którzy skojarzyli kwiaty rośliny z koroną cierniową Jezusa. Nazwa marakuja pochodzi z języka indiańskiego, gdzie maraú-ya oznacza owoc, który spożywa się jednym haustem. Granadilla purpurowa - tak brzmi kolejna z nazw rośliny, charakteryzuje się pięknymi białawymi lub fioletowymi kwiatami. Owoce marakui bogate są w witaminę A i C, zawierają także silne antyoksydanty, przez co owoce powszechnie znajdują swoje zastosowanie w kosmetyce. Ponadto ,zawierają karoteny, niacynę, a także wapń i żelazo. Indianie stosowali marakuję jako środek uspakajający, antystresowy, a niekiedy przeciwbólowy. Owoce jada się głównie na surowo, mają kleisty, galaretowaty miąższ, który wybiera się łyżeczką z wnętrza owocu. Mają niepowtarzalny słodko-kwaśny smak, odrobinę przypominający w smaku czerwoną porzeczkę. Owoce są też wykorzystywane do produkcji jogurtów, soków, lodów.

Melon

Melon to zaskakujący owoc. Jego łacińska nazwa melopepon oznacza miękkie jabłko, a sam w sobie jest gatunkiem.... ogórka! Należy do roślin dyniowatych. Pochodzenie melona nie jest do dziś wyjaśnione, prawdopodobnie jego ojczyzną jest Azja lub Afryka. Znany jest już od czasów Starożytnego Rzymu oraz Starożytnej Grecji. Uprawiany jest w Polsce od XVII wieku. Obecnie melon uprawiany jest głownie w Turcji, Chinach, Indiach, Hiszpanii, USA, Japonii, Włoszech i Francji. Istnieje wiele odmian uprawnych melona, różnią się zarówno wyglądem, jak i rozmiarem, czy smakiem. Najbardziej powszechnymi i znanymi są melon żółty, zielony, galia oraz przedstawiony na zdjęciu kantalupa. Melony składają się w 90% z wody, zawierają dużo cukru, a jednocześnie mało kalorii. Jest bogaty w witaminę A i C, a także składniki mineralne, szczególnie potas i beta-karoten. Melony mają także właściwości lecznicze - łagodnie stymulują pracę nerek, działają przeczyszczająco oraz moczopędnie. Owoce podobnież poprawiają nastrój i koncentrację, pod tym względem zalecany jest osobom narażonym na stres. Poprawia jakość snu, przez co powinien być spożywany przy ostatnim posiłku. Doskonale gasi pragnienie. Melona można spożywać na surowo i samodzielnie, ale także w sałatkach, jako dodatek do drobiu, czy owoców morza. Bywa, że melony się dusi lub marynuje. Służy także do różnego rodzaju konfitur, dżemów, chutney'ów, a także soków. Wykorzystywane są także w kosmetyce, ze względu na zawarte w nich przeciwutleniacze.

Miechunka peruwiańska - Physalis

Owoc z rodziny psiankowatych, czyli tej samej do której należą pomidory, czy bakłażany. Roślina naturalnie rośnie w Ameryce Południowej, jak sama nazwa wskazuje jej ojczyzną jest Peru, ale również możemy ją odnaleźć w Boliwii, Kolumbii i Ekwadorze. Wraz z upływem czasu, jej uprawa rozprzestrzeniła się na Australię, Nową Zelandię, Hawaje oraz wiele regionów Afryki, Azji i Polinezji. Na obszarze swojego naturalnego występowania uprawia jest jako warzywo, ma zbliżony nieco do pomidora, słodko-kwaśny smak. Jak na przedstawiciela rodziny psiankowatych zawiera stosunkowo dużo witaminy C.

Migdały

Migdałowiec pospolity jest gatunkiem rośliny wieloletniej z rodziny różowatych. Pochodzi z Azji Środkowej oraz Mniejszej. Migdałowiec uprawiany jest głównie w basenie Morza Śródziemnego: w Hiszpanii, we Włoszech, a także we Francji oraz Kalifornii. Północny zasięg upraw w Europie przebiega przez Czechy i Słowację. Migdały najczęściej przeznaczane są na bakalie oraz przerabiane na marcepan. Z nasion wytwarza się także aromatyczny olej migdałowy, który dodatkowo posiada duże właściwości odżywcze. Migdały mają również ogromne zastosowanie w kosmetyce, olejek z nich pozyskiwany jest cennym składnikiem wszelkich kremów, mleczek i balsamów. Natomiast otręby migdałowe można odnaleźć w środkach przeznaczonych dla bardzo wrażliwej skóry. Migdały mają swoją odmianę słodką i gorzką. pierwsza, wykorzystywana jest w cukiernictwie, produkcji oleju, który stosowany jest także w przemyślę do smarowania precyzyjnych urządzeń. A soku ze świeżo wyciśniętych owoców powstaje napój zwany orszadą. Odmiany gorzkie uprawiane są na znacznie mniejszą skalę. Olej z nich pozyskiwany wykorzystywany jest w przemyśle kosmetycznym i spożywczym, oraz do produkcji niektórych likierów.

Nerkowiec zachodni

Inaczej zwany jest także nanerczem zachodnim lub z angielskiego orzechem cashew. W Polsce znany jedynie pod postacią orzecha nerkowca, lekko słodkiego w smaku. Nanercz jest gatunkiem drzewa z rodziny nanerczowatych, co wielu może zaskoczyć jest bliskim krewniakiem mango. Pochodzi z Ameryki Południowej, ale uprawiany jest w większości krajów tropikalnych. Szczególnie lubianym i ceniony jest w Indiach, jest uprawiany na wielką skalę na południowo-zachodnim wybrzeżu tego kraju. Większe uprawy nerkowca możemy także odnaleźć w Wietnamie, Nigerii, Mozambiku, Tanzanii i w Brazylii. Nanercz rośnie w kierunku odwrotnym niż przedstawia zdjęcie. Najpierw z łodygi wyrasta jabłko nanerczowe, a z niego owoc właściwy, czyli pestkowiec, który zawiera sprowadzony do Polski orzech cashew. Ponieważ zewnętrzna łuska orzecha zawiera żrący, żywiczny sok, która może nawet poparzyć skórę, należy ostrożnie postępować z owocem. Orzechy są spożywanie na surowo, można je piec lub spożywać jako bakalie. Pomarańczowo-żółta część nerkowca jest także jadalna, miąższ jabłka jest soczysty i lekko kwaskowaty. Zawiera 13% cukrów, sporo pektyn oraz 75% soku bogatego w witaminę C i B2. Z soku nanerczy sporządza się wino, galaretki, dżemy i marmolady. Olej z łupiny orzecha silnie odkaża i służy najczęściej do natłuszczania sieci rybackich, czy impregnowania drewna. Ekstrakt z liści dodawany jest jako środek dezynfekcyjny do pasty do zębów. Trzeba przyznać, że owoc jak i jego zastosowanie jest niezwykle ciekawe i różnorodne.

Opuncja figowa

Opuncja figowa pochodzi z Meksyku. Uprawiany jest obecnie w wielu krajach o ciepłym klimacie, nawet na południu Europy. Pierwsze owoce pojawiły się w Europie pod koniec XV wieku, czyli po powrocie Krzysztofa Kolumba. Owoce opuncji figowej przybierają kolor od żółtego, pomarańczowego, czerwonego po zielony. Miąższ posiada wiele nasion. Skóra owocu pokryta jest wieloma drobnymi kolcami, które nie są przyjemne w dotyku. Należy uważać aby nie Roślina łatwo przystosowuje się do różnych warunków glebowych. Można ją uprawiać także jako roślinę doniczkową - tu preferuje podłoże lekkie i piaszczyste. Według Azteków była to roślina święta oraz wykorzystywana na różne sposoby - na przykład w medycynie ludowej. Nawet pasożytujące na opuncji Dactylopius coccus są wykorzystywane są jako barwik w kolorze karminu w Meksyku. Owoce opuncji figowej są słodkie i soczyste. Można spożywać na surowo. Zawierają wiele składników odżywczych, szczególnie wapń, fosfor oraz witaminę C, a także A, B1 oraz B2. Wykorzystuje się je do produkcji soków, przetworów, czy też galaretek.

Orzech laskowy

Leszczyna pospolita, która wydaje na świat orzechy laskowe należy do rodziny brzozowatych lub leszczynowatych w zależności od klasyfikacji. Porasta obszary umiarkowane Europy i Azji Mniejszej po Kaukaz. Jest drzewem pospolicie rosnącym w stanie dzikim w Polsce. Uprawiana jest w naszym kraju częściej w sensie amatorskim. Najbardziej szlachetne odmiany uprawia się głównie w basenie Morza Śródziemnego. Sprzyjający plonowaniu, cieplejszy klimat, sprawił, że największymi producentami na świecie stały się kraje jak Turcja, Hiszpania, Włochy oraz rejon Półwyspu Bałkańskiego, czy Kalifornia w USA. Same drzewa leszczyny często pełnią funkcję ozdobną w parkach i ogrodach. Drewno jest niezwykle miękkie i nietrwałe, przerabia się e na węgiel rysunkowy, czy też wykonuje się z nich wędki, laski i bicze. Olej pozyskiwany z orzechów laskowych ma zastosowanie w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Z gałązek leszczyny wykonywano niegdyś różdżki używane przy poszukiwaniach podziemnych źródeł wody. W średniowieczu sędziowie przy ich pomocy wykrywali złodziei i morderców. Orzechy laskowe są bogate w białka i tłuszcze nienasycone. Zawierają znaczną ilości tiaminy i witaminy B6, jak również mniejsze ilości innych witamin z grupy B.

Orzech włoski

Jest przedstawicielem gatunku z rodziny orzechowatych. W stanie dzikim występuje na Bałkanach, południowo-wschodniej Europie oraz w wielu rejonach Azji, m.in. w Himalajach, w północnym Mjanmie oraz południowo-zachodnich Chinach. Także w Polsce jest gatunkiem powszechnym, często też dziczejącym. Orzech włoski sprowadzono do zachodniej i północnej Europy w czasach Cesarstwa Rzymskiego, a do Ameryki w XVII wieku. Najważniejsze regiony występowania gatunku to Francja, Rumunia, Bułgaria, Grecja, Chiny oraz Kalifornia i Chile. Klasyfikowany jest coraz częściej jako gatunek inwazyjny, zajmujący nowe stanowiska. Orzech włoski może wywierać szkodliwe działanie na inne rośliny. Nasiona orzecha rozprzestrzeniają najczęściej wrony i inne ptaki z rodziny krukowatych. Potrafią je przenosić na odległości przekraczające 500 m i zakopywać na polach uprawnych. Drzewa tego gatunku są silnie konkurencyjne, m.in. poprzez zacienianie podłoża uniemożliwiają rozwój rodzimych gatunków roślin. A substancje, które wydziela drzewo do gleby, np. juglon, może spowodować problemy z rekultywacją porzuconych gruntów rolnych., na których zadomowiła się roślina. Same nasiona zmieniły dietę niektórych gatunków paków, przez co zmniejszyła się skuteczność rozsiewania rodzimych gatunków roślin jak np. leszczyna pospolita, czy buk zwyczajny. Z orzecha włoskiego pozyskuje się cenny olej. Liście i zielone łupiny mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Przeciwdziałają postępowaniu biegunki oraz krwotoku. Odwar z orzechów stosowany jest w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej, a także w kosmetyce jako okłady przy chorobach skóry i oparzeniach. Zielone orzechy zwalczają pasożyty układu pokarmowego, a napar z kory drzewa łagodnie przeczyszcza układ pokarmowy. Owoce orzecha włoskiego zaleca się w diecie przeciwmiażdzycowej

Orzeszki ziemne

Jedne z najbardziej popularnych orzechów - fistaszki należą do roślin z rodziny bobowatych.Orzechy arachidowe pochodzą z Ameryki Południowej. Początek wykorzystania orzachy podziemnej pod uprawę datuje się na przełom drugiego i trzeciego tysiąclecia p.n.e. Obecnie nie występuje już naturalnie, za to gatunek uprawiany jest na szeroką skalę w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Głównym producentem fistaszków są Indie, Chiny, Nigeria i USA. W Europie orzeszki ziemne uprawiane są na Półwyspie Bałkańskim, we Włoszech i Francji. Istotnym rejonem upraw są też kraje Afryki Subsaharyjskiej. Skąd nazwa orzechów - łatwo się domyślić - strąki z nasionami orzecha dojrzewają w ziemi. Świeże nasiona orzechów spożywane są jako warzywo, prażone oraz solone są popularna na całym świecie przekąską. Olej arachidowy ma charakterystyczny aromat i smak, swoją wartością dorównuje oliwie z oliwek. Z odtłuszczonej mączki produkuje się pieczywo dla cukrzyków. Fistaszki mają jednak swoją ciemną stronę - są jednym z najsilniejszych alergenów. Nawet niewielka dawka dla uczulonych może wywołać wstrząs anafilaktyczny. Stąd też na wielu etykietach produktów spożywczych informacja o tym, że w skład mogą wchodzić śladowe ilości orzechów arachidowych. Niebezpieczeństwo dotyczy jednak 1-2% światowej społeczności, która jak jest szacowane jest uczulona na orzeszki ziemne.

Papaja

Melonowiec właściwy pochodzi z Ameryki Środkowej, rośnie głownie w Meksyku, jednakże został

dobrze przyjęta na innych kontynentach. Naturalnie występuje w Ameryce Południowej, Środkowej oraz w części Ameryko Północnej - w Meksyku i na Florydzie. Za sprawą hiszpańskich i portugalskich odkrywców uprawa tego tropikalnego owocu została rozprzestrzeniona w miejscach odległych od Meksyku - jak Indie, czy Filipiny. Owoce mają słodkawy, korzenny smak, który doskonale współgra z owocami morza, drobiem, jogurtem, czy warzywami. Im owoc bardziej dojrzały - tym staje się słodszy. Owoc jest bogatym źródłem witaminy A oraz C. Zawiera dużo kwasu foliowego, witaminy K, ryboflawiny, niacyny oraz mikroelementów. Działa dobroczynnie na układ nerwowy, pokarmowy oraz wzmacnia odporność organizmu. Owoce mogą być spożywane na surowo, nadają się również na przetwory. Powszechnie, wytwarza się z nich marmoladę, napoje alkoholowe, kandyzuje się, czy też konserwuje w puszkach. Jadalne są również niedojrzałe owoce, które przed spożyciem powinno się ugotować.

Pigwa

Pigwa pospolita jest gatunkiem wieloletniej rośliny z rodziny różowatych. Jej ojczyste, go pochodzenia należy poszukiwać w Azji - w rejonie Zakaukazia, Iranu, Turkiestanu oraz południowo-wschodniej Arabii i Azji mniejszej. Obecnie jej uprawa rozprzestrzeniła się szczególnie w Europie Południowej, ale można ją swobodnie odnaleźć w Polsce. Jest uprawiania w wielu ogrodach, ze względu na swoje pięknie kwiaty oraz ozdobne owoce. Często można ją napotkać w parkach i przydomowych ogródkach. Owoce często nazywa się polską cytryną ze względu na swój cierpki smak. Są na tyle twarde i kwaśne, że nie nadają się do bezpośredniego spożycia. Za to świetnie sprawdzają się w kuchni w formie przetworzonej - wyrabia się z nich syropy, nalewki, wina i konfitury. Czasami są dodatkiem do galaretek i kompotów, a także pasują idealnie do wszelkich potraw o mniej zdecydowanym, czy mdłym smaku. Owoce pigwy wyglądem przypominają nieforemne jabłka, czy gruszki. Często są mylone ze znacznie mniejszym pigwowcem. Od wieków pigwa jest rośliną leczniczą - jest środkiem przeczyszczającym, przeciwzapalnym, łagodzi niestawrwoność, jest także pomocna w pozbyciu się zgagi, czy refluksu żołądka. Ponadto, polecane są przy diecie odchudzającej, ponieważ świetnie wspierają procesy przemiany materii. Przede wszytskim jednak, pigwa znana jest ze swoich właściwości leczniczych przy przeziębieniu i grypie. Owoce zawierają ogromną ilość witaminy C, a także witamin z grupy B oraz związków mineralnych, takich jak: wapń, potas, żelazo, miedź, magnez i fosfor. Warto się w nie zaopatrzyć w okresie przesilenia jesiennego.

Pistacje

Podobnie jak nerkowiec, pistacja wywodzi się z rodziny nanerczowatych. Występuje na półkuli północnej na obszarach o ciepłym oraz umiarkowanym klimacie. Ukochane przez smakoszy orzechów pistacjowych drzewa pistacji właściwej rosną na pograniczu Azji Środkowej i Azji Mniejszej, uprawiane są w Syrii, Afganistanie, Iranie, Iraku i Turcji, a także w USA. W Europie największe plantacje znajdują się w Grecji, głównie na wyspie Eginie, która słynie z z jej uprawy i w rejonie miasta Saloniki. To, co my nazywamy po prostu pistacją, Chińczycy nazywają orzechem szczęścia. Pistacje są również znane jako zielone migdały. Najwyższe drzewa pistacji osiągają wysokość do 24 metrów. Kwiaty porastające drzewo są niewielkie, owoce jakie z nich się rodzą są także drobne i często mięsiste, tworzące grona. orzeszki pistacji spożywa się na surowo lub w postaci prażonej. Są słodkie w smaku, a ich przyjemny zapach zauroczył wielu. Popularnie wykorzystuje się je do wyrobów cukierniczych, każdy z nas chociaż raz próbował lodów pistacjowych, czy cukierków z nadzieniem pistacjowym. Czasami nasiona są bywają wykorzystywane jako substytut - namiastka kawy. Z ich nasion wytwarza się olej pistacjowy, a z tzw. galasów, czyli narośli na liściach produkuje się malinowy barwnik do barwienia jedwabiu i dywanów. Pistacje są od dawna wykorzystywane są w medycynie ludowej. Wierzono, że biorą udział w zwalczaniu bóli zębów, czy stwardnienie wątroby. Z drewna pozyskuje się żywicę do produkcji lakierów.

Potrawy z pistacjami: Tureckie kobiece pępki, Sałatka z wędzonego łososia i makaronu vermicelli

Pitaja

Pitaja, znana często pod nazwą smoczy owoc, czy też truskawkową gruszką jest owocem wielu gatunków kaktusa, szczególnie z rodzaju Hylocereus, a także Stenocereus. Owoc pochodzi z Meksyku i Ameryki Środkowej. Obecnie uprawa rozpowszechniła się w wielu krajach Azji Południowo-Wschodnie - w Wietnamie, Malezji, na Filipinach oraz Tajwanie, ponadto w południowych Chinach i Izraelu. Pitaja słynie z pięknych dużych, białych i pachnących kwiatów, które kwitną tylko nocą. Z tego względu nazywana jest królową nocy, a jej kwiaty kiężycowymi. Oryginalnie roślina rośnie na Pustyni Sonora, a jej owoce w dalszym ciągu są ważnym źródłem pożywienia tamtejszych Indian, na przykład szczepu Seri. Naturalnie pitaja rośnie w suchym tropikalnym klimacie i owocuje od 30 do 50 dni po zakwitnięciu, nawet do 6 razy w ciągu roku. Nadmiar wody może doprowadzić do zniszczenia kwiatów, a co za tym idzie, niezawiązania owoców. Istnieje kilka rodzajów tej rośliny. Najbardziej znana jest pitaja czerwona, charakteryzująca się różowo-fioletową skóra z białym miąższem. Pitaja z Kostaryki jest bardzo podobna tyle, że jej skóra jest wyraźnie czerowna. Pitaja żółta, różni się właściwie jedynie kolorem skóry. Miąższ smoczego owocu ma słodkawo-kwaśny smak. Jest niskokaloryczny. Schłodzenie owoców poprawia jego smak Są często dodatkiem o rozmaitych deserów, szczególnie lodowych, a także produkuje się z nich soki oraz wino. Pitaja zawiera wiele cennych składników. Jest świetnym źródłem fosforu i wapnia, co dobroczynnie wpływa na kości i zęby.

Pigwica właściwa - Sapodilla, Chikoo

Drzewo, które wydaje na świat owoce ze zdjęcia nosi wiele nazw w zależności od terenu, gdzie jest uprawiane. Wywodzi się z rodziny sączyńcowatych i pochodzi Ameryki Środkowej - nazywa się je Manikara zapota, czy też sączyniec właściwy. Owoce pigwicy mają kształt śliwki pokrytej brązowoszarą skórą, pod którą znajduje się żółto-zielony, ziarnisty miąższ. Owoc jest smaczny i aromatyczny, jak dla mnie przypominał nieco smak wędzonej śliwki. Chikoo spożywa się na surowo, ale przerabiany jest także na marmolady, dżemy, w Indiach popularne są napoje na ich bazie typu milkshake. Jako wiecznie zielone drzewo owocowe pod uprawę pigwicę możemy na większą skalę odnaleźć w Ameryce, Indiach oraz Afryce - w klimacie wilgotnym. Kora, gałęzie i młode owoce zawierają sok mleczny, a w nim od 25 do 50% gumy zwanej chicle, która służy do wyrobu gumy do żucia. Z nacięć na drzewie w ciągu zaledwie 2 godzin jest w stanie wypłynąć cały sok mleczny. To samo drzewo można wykorzystać w tym celu po raz kolejny dopiero po 3 latach. Taką praktykę stosuje się głównie w Meksyku. Pigwica jest także ceniona ze względu na właściwości lecznicze - przeciwdziałają cukrzycy, obniżają poziom cholesterolu, zawierają sporo przeciwutleniaczy, a także mają właściwości antybakteryjne.

Pomarańcza

Pomarańcza to tak naprawdę nazwa jedynie zwyczajowa, jaką nazwa określa się niektóre gatunki roślin należące do rodzaju cytrus, zwykle o pomarańczowej skórce i włóknistym miąższu. Źródła pochodzenia gatunków pomarańczy należy poszukiwać w Chinach oraz wschodniej Azji. Pomarańcze cenione są ze względu na swój słodko-kwaśny soczysty smak, są także bogatym źródłem witamin, w tym szczególnie witaminy C, której owocu jest najwięcej. Drzewa pomarańczy uprawiane są w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Jednakże można je spotkać w innych rejonach klimatycznych. Dojrzałe drzewo pomarańczowe daje plony do tysiąca owoców rocznie i potrafi zapewniać dobre zbiory aż do 80 lat. Aż 1/3 światowych zbiorów przypada na Brazylię, po niej znajdują się Stany Kalifornia i Floryda oraz Chiny. Jest to najbardziej rozpowszechnione drzewo owocowe na świecie, uprawiane w ponad stu krajach. Do najbardziej popularnych w uprawie i sprzedaży pomarańczy należą bergamotka, pomarańcza słodka - inaczej zwana chińską, gorzka, limeta oraz pomarańcza olbrzymia. Pomarańcze w głównej mierze przeznaczane są na produkcję soków i rozmaitego rodzajów przetworów. Pięknie pachnące kwiaty pomarańczy wykorzystuje przemysł kosmetyczny do produkcji eksluzywnych perfum - służy do tego olejek neroli pozyskiwany z kwiatów. Do wyprodukowania 1 kg olejku potrzeba aż tony płatków. Zapach pomarańczy uznawany jest za odprężający, dlatego też stosowany jest w aromaterapii. We włoskim mieście Ivrea co roku urządzana jest bitwa na pomarańcze, historią sięgając aż do średniowiecza, jednakże wtedy amunicją były jabłka.

Pomelo

Pomarańcza olbrzymia pochodzi z Malezji. Pierwsze wzmianki o pomelo można spotkać w chińskiej literaturze z I stulecia p.n.e. Jak wszystkie cytrusy należy do rodziny rurowatych. W Europie zostały rozpowszechnione za dzięki Palestynie i Hiszpanii. Owoce pomelo charakteryzują się swoją wielkością są największe wśród cytrusów- ich masa może dochodzić nawet do 2 kg, a średnica do 20 cm. Ich skóra jest gruba - nawet do 5 cm. W smaku przypominają grejpfruty, jednakże pozbawione są charakterystycznej dla nich goryczki i są mniej soczyste. Podobnie jak grejpfrut, miąższ i skórka występują w odcieniu żółci i różu. Pomimo swojej grubej skórki i długiej żywotności, po dłuższym czasie przechowywania zaczyna wysychać. Warto o tym pamiętać, wybierając owoc, im cięższy tym bardziej świeży. Pomarańcza olbrzymia jest świetnym przeciwutleniaczem, a zawarte w nim bioflanoidy potrafią hamować rozwój komórek nowotworowych u kobiet walczących z rakiem piersi. Ponadto, pomelo jest bogate w w kwas foliowy, beta-karoten, wapń fosfor, żelazo potas oraz witaminy C, B1, B2 i PP. Podobnie jak inne cytrusy, pomocne jest w przypadku refluksu i zgagi, a to za sprawą działania zasadowego. Owoce oczyszczają organizm z toksyn i pomagają obniżyć poziom cukru we krwi. Idealne dla osób próbujących zrzucić zbędne kilogramy.

Potrawy z pomelo: Tajska sałatka z pomelo

Porzeczka

Porzeczka należy do rodziny agrestowych. Pochodzi z Europy Zachodniej, jednak szybko jej uprawa rozpowszechniła się w innych częściach Europy. W Polsce zajmuje wysoką pozycję w uprawie roślin jagodowych. Ceniona jest szczególnie ze względu na swoją odporność na niskie temperatury. jest Porzeczka bywa traktowana jako roślina ozdobna, niewatpliwie jednak jej głównym przeznaczeniem jest sztuka kulinarna. Porzeczki wykorzystywane są do wyrobu galaretek, dżemów, soków, kompotów jak również mocniejszych napojów jak wina i nalewki. Porzeczki zawierają dużo cukrów, pektyny, ale także duże ilości witaminy C oraz witaminy PP. Na naszym rybku najbardziej popularne są porzeczki czerwone - zwane zwyczajnymi oraz porzeczki czarne. Porzeczka czarna, zwana urokliwie także smrodynią, występuje w Polsce również w stanie dzikim na całym niżu oraz pasie wyżyn.

Rambutan

Jagodzian rambutan, powszechnie znany jako rambutan to włochaty brat dobrze znanego nam liczi. Występuje głównie w Malezji, Chinach oraz Indonezji, można jednak go spotkać powszechnie na targach całej tropikalnej części Azji. W języku malajskim słowo rambutan oznacza "owłosiony". Zaś w Wietnamie, gdzie również jest spotykany, owoc nazywany jest „chôm chôm”, co w tłumaczeniu oznacza „niechlujne włosy". Łatwo się domyśleć skąd wzieła się nazwa - kolce znajdujące się skórce owocu, rzeczywiście przypominają nieco niechlujną fryzurę. Owoce jagodzianu zebrane w grona rosną na wiecznie zielonych osiągających około 30 metrów wysokości drzewach. Drzewa owocuja dwa razy do roku. Owoce rambutanu mają średnice ok. 5 cm, a z pokrywającej jej skórki wyrastają miekkie różowe lub żółte włoski. Sam owoc konsystecją i smakiem przypomina liczi - miąższ jest soczysty o kwaśnym lub słodkim smaku. Jagodzian rambutan jest ceniony nietylko ze względu na smak, ale również na właściwości zdrowtne. Niedojrzałe owoce łagodzą przebieg biegunki i czerwonki. Okład z liści lub korzeni rambutanu pomaga w złagodzeniu bólu głowy oraz w zbiciu gorączki. Nasiona rambutanu są cenione ze wzgędu na dużą zawartość tłuszczów i olejów, wykorzystywanych m.in do produkcji mydła. Niekiedy, same nasiona także bywają spożywane, po ich wcześniejszym paleniu. Spożywanie owoców przynosi również wiele korzyści: pomaga w walce z nadwagą, obniża cholesterol, wzmaga trawienie, wzmacnia odporność a także dodaje energii, regulując przy tym poziom cukru we krwi. Owoce spożywane są na surowo lub duszone jako deser. W polskich sklepach pojawia się niezwykle rzadko, jednakże warto upolować kilka sztuk w celu odkrywania nowych smaków.

Snake Fruit

Salacca obejmuje 20 gatunków palm i pochodzi z Indonezji. Palmy charakteryzują się stosunkowo niewielkim wzrostem - drzewa rosną do wysokości 6-8 metrów, liście układają się niemalże w pióropusz. Niektóre z gatunków mają liście pierzaste, inne zaś mają je niepodzielne. Owoce salaka charakteryzują się czerwonobrązowymi łuskami, które je pokrywaj. Skórka owoców jak łatwo można zauważyć przypomina skórę węża. W odróżnieniu od skóry zwierzęcia jest szorstka w dotyku "pod włos", bardzo gładka w kiedy sunie się ręką wraz z wzrostem łusek. Owoce mają słodki i lekko kwaśny smak o konsystencji jabłka.

Sweetie

Owoc znany ze swojej uroczo brzmiącej nazwy sweetie pochodzi prosto z Izraela i tam też jest w głównej mierze uprawiany. Sweetie jest mieszanką pomiędzy białym grejpfrutem a pomelo. Jest to owoc o niezwykle krótkiej historii, po raz pierwszy został wyhodowany w Izraelu w 1984 roku. Owoc przypomina w smaku grejpfruta, jednakże jest znacznie od niego delikatniejszy i słodszy. Cechą charakterystyczną owocu jest gruba skórka w soczystym zielonym kolorze. Owoc niezwykle podobny, bo wywodzący się z tej samej krzyżówki, o nazwie oroblanco został wynaleziony na Uniwersytecie Kalifornijskim w 1958 roku, podczas eksperymentu przeprowadzonego na cytrusach w zakładzie badawczym w Riverside w Kalifornii. Nazwa oroblanco otrzymała patent w 1980 roku.

Tamarillo

Cyfomandra grubolistna, inaczej nazywana pomidorem drzewiastym, czy zgrabką pochodzi z Ameryki Połdniowej. W stanie dzikim występuje na terenie Peru, Chile, Ekwadoru oraz Boliwii. Owoc uprawiony jest także w innych krajach, m.in w Argentynie, Kolumbii Wenezueli i Boliwii, a także w oddalonych od Ameryki Południowej krajach jak Stany Zjednoczone, Australia, Kenia, a nawet Portugalia. Nie bez powodu nazywana jest pomidorem drzewiastym - należy również do gatunku z rodziny psiankowatych i jest podobny do niego z wyglądu. Podobnie jak owoce pomidora, cyfomandra składa się głównie z wody. Krzewy cyfomandry są jednak znacznie wyższe od krzewów pomidora, dorastają do rozmiarów niewielkiego drzewka. Owoce osiągają wielkości od 2 do 8 cm. W sklepach owoc możemy odnaleźć najczęściej pod nazwą tamarillo. Mimo, że występuje aż w ośmiu odmianach barwnych, to najczęściej spotykaną w handlu jest odmiana czerwona. W przekroju również przypominają wspomnianego pomidora. Mają galaretowaty miąższ., a jeżeli chodzi o smak, określany jest jako małowirazisty. Najsłodsza i najsmaczniejsza część tamarillo kryje się w samym środku. Owoce jadane są na surowo, bywaja także dodawane do deserów i nieco bardziej wytrawnych potraw. Co ciekawe, cyfomandra traktowana jest jako jedna z niewielu roślin zarówno jako owoc, jak i warzywo. Tamarillo bogaty jest w wiele składników odżywczych. Zawiera dosyć dużo mikroelementów takich jak potas, witaminy A, C, E i z grupy B, a także wapń, magnez i żelazo.

Truskawka

Owoc tak naprawdę nazywa się poziomką truskawką i stanowi krzyżówkę dwóch gatunków poziomi z rodziny różowatych. Nazywana czasami poziomka ananasową została uzyskana w Europie w wyniku skrzyżowania poziomki wirginijskiej z Ameryki Północnej i poziomki chilijskiej. Powstała w 1712 roku, a tendencja do jej uprawy nieustannie rośnie. Poziomka wielkoowocowa uprawiana jest w klimacie umiarkowanym i chłodniejszych rejonach podzwrotnikowych. Jej największymi producentami są Stanu Zjednoczone, Hiszpania, Turcja i Korea Południowa. Polska zajmuje też wysokie, bo 8 miejsce pod względem produkcji. Owoce truskawki najchętniej jadane są przez nas w stanie surowym, często jednak wyrabia się z nich rozmaite przetwory - dżemy, kompoty, kompoty, z zasuszonych liści wytwarza się herbatkę. Truskawki bogate są w bardzo cenne substancje tj. antocyjany, witaminę C, fosfor, żelazo, a także bromelinę ułatwiającą trawienie białek. Napary z liści truskawek wykorzystywane są od dawna w medycynie ludowej przy leczeniu niedokrwistości, kamicy żółciowej, czy anemii. Herbata z liści i kwiatów truskawki zalecana jest przy leczeniu przeziębień. Zewnętrznie wspomaga leczenie powszechnych chorób skóry - m.in. zwalcza przebarwienia skóry. Truskawki są źródłem antyoksydantów.

Potrawy z truskawką: Smoothie truskawkowo-bananowe, Muffinki z truskawkami na Walentynki

Winodań wachlarzowata - Ice apple

Palma winna, czy też nazywana inaczej borasusem wachlarzowatym należy do gatunku drzew z rodziny arekowatych. Borasus rośnie od Indii po Półwysep Malajski. Znane wino palmowe powstaje własnie z soku pobieranego z kwiatostanu rośliny, jak również cukier palmowy. Miąższ owoców popularnie nazywany przez imigrantów brytyjskich ice apple spożywa się na surowo. Owoc nosi wiele nazw w zależności od stanu w Indiach. Niegdyś liście palmy służyły jako materiał do pisana. Dzisiaj wykorzystuje się je do wyrobu mat i kapeluszy. Rozcięte męskie kwiaty palmy winnej sprzedaje się jako element ozdobny pod nazwą baranie rogi, czy palm ring. W drewnianej łupinie owocu znajdują się trzy gniazda nasienne o lekko przezroczystej żelowej konsystencji, przypominającej liczi, ale o łagodniejszym smaku i bez pestki. Skóra nasion jest żółtawo-brązowa i należy ją obrać przed spożyciem. Winodań wachlarzowata jest oficjalnym drzewem Tamil Nadu w Indiach, gdzie nosi nazwę niebiańskiego drzewa. Drzewo jest także symbolem Kambodży. Palmy winne dominują w krajobrazie Tajlandii , szczególnie w prowincji Isaan.

Wiśnia

Polska jest jednym z największych producentów wiśni pospolitej na świecie. Powstała jako wynik wielokrotnego krzyżowania czereśni ptasiej z wiśnią karłowatą. Jej teren ojczysty obejmuje Azję Mniejszą oraz Południową. Ze względu na swój krzyżówkowy charakter występuje wyłącznie jako roślina uprawna oraz dziczejąca. Występuje w wielu odmianach, w Polsce można ją spotkać aż w 30. Cenioną i także bardzo popularną odmianą wiśni jest stara odmiana Łutówka. Wiśnie nie są często spożywane w stanie surowym, najczęściej przetwarza się je na dżemy, soki, wina oraz nalewki. Niewielka część ich produkcji przeznaczana jest do bezpośredniego spożycia. Drzewa wiśni cenione są nie tylko ze względu na owoce, ale także drewno, które wykorzystuje się w stolarce. Jest stosunkowo twarde i odporne na obciążenia, a jednocześnie dobrze poddaje się obróbce. Wykonuje się z niego meble, okleiny, a także instrumenty muzyczne. Drewno wiśni ma charakterystyczny aromat, dlatego też wykorzystuje się je także do wędzenia mięsa. Wiśnie są cenne także ze względu na swoje właściwości lecznicze. Są pomocne przy trudnościach w zasypianiu z powodu swojej wysokiej zawartości melatoniny, która odgrywa kluczowa rolę w regulacji cyklu snu u ludzi. Ponadto wiśnie wykazują działanie przeciwzapalne oraz antybakteryjne.

Żurawina

Żurawina należy do rodziny wrzosowatych. Pod tym określeniem występują dwa gatunki: północnoamerykańska żurawina wielkoowocowa (na zdjęciu) oraz żurawina błotna, którą powszechnie możemy spotkać na półkuli północnej. Oba rodzaje żurawiny możemy spotkać w Polsce, jednakże to żurawina błotna jest naszym rodzimym gatunkiem. Występuje często na torfowiskach oraz w borach bagiennych, Rośnie także w północnej Azji oraz w Ameryce Północnej. Żurawina wielkoowocowa naturalnie występuje na mokradłach we wschodniej części Ameryki Północnej, obecnie w uprawie ten gatunek żurawiny możemy spotkać także w zachodniej jej części, a także w Europie. Ze względu na swoje duże owoce żurawina wielkoowocowa ma bardziej istotne znaczenie gospodarcze ze względu na bardziej okazałe owoce - jagody żurawiny błotnej osiągają 8 mm średnicy, natomiast wielkoowocowej średnica sięga nawet 20 mm. Największe uprawy żurawiny możemy znaleźć w Kanadzie, USA, Wielkiej Brytanii, a także w Holandii. Owoce przeznaczane są na przetwory, wyrabia się z nich galaretki, soki, kisiele, czy najbardziej znany - sos żurawinowy, który stanowi dodatek do wielu dań mięsnych. Żurawina jest bogata w wiele kwasów organicznych, mikroelementy oraz w witaminę C. Sok z żurawiny stosowany przy leczeniu chorób układu moczowego.

Strony

Owocem po mapie